04.02.2020
Литературниот фестивал „Арт ареа“ се одржа по трет пат во Скопје од 24 до 26 јануари, во организација на издавачката куќа Бегемот.
По трет пат, издавачката куќа „Бегемот“ го организираше Фестивалот за литература „Арт ареа“ кој се одржува во просторот на некогашното кино Култура, а сега е еден од најфреквентните центри на современата култура во Скопје. Кино Култура од почетокот е еден од партнерите на овој фестивал.
Со овој фестивал исполнет со настани, издавачката куќа Бегемот обединува повеќе издавачки куќи во Скопје: Или-Или, Темплум, Готен, Слово, Табахон, ПНВ публикации, Гаврош, Чудна шума и Антолог чии дела се промовирани и понудени на читателите од цела Македонија. Фестивалот е интензивен затоа што промоциите се случуваат во еден многу краток временски период, но во исто време тие се многу влијателни за читателската публика што доаѓа од целата земја.
Литературниот фестивал Артареа не е само за литература и книжевност. Во изминатите две изданија и годинава, овој фестивал вклучува и џез музика, изложби на фотографии и цртежи, куклен театар и работилници за најмладата публика.
Два настани на овој фестивал привлекоа големо внимание: промоција на романот „Пропаст“ на големиот бугарски писател Владимир Зарев, во издание на Или-Или, и заедничката промоција на четирите книги на раскази од млади македонски писатели Ѓokо Здравески, Живко Грозданоски (Жил Менар) и Ѓорѓи Крстевски, како и збирката раскази на големиот македонски поет и раскажувач Владимир Мартиновски.
Првиот ден на фестивалот беше одбележан со промоција на еден од најчитаните и интересни романи на познатиот бугарски писател Владимир Зарев, кој доживеа 14 изданија во Бугарија и беше голем бестселер во САД и Германија. Романот говори за преоден период на Бугарија, каде човечките животи имаат најниска цена, каде духовната вредност е скоро непостоечка, а транзицијата полека го намалува човечкото суштество и го сведува на животинско ниво. За овој познат промотивен есеј зборуваше познатата македонска писателка Оливера Ќорвезироска, а исто говорееа и уредникот на издавачката куќа Или-Или, Ненад Стевовиќ и преведувачот Бранислав Мирчевски кои направија одличен превод на ова познато дело на современата бугарска литература.
„Една ноќ, кога се вратив дома, случајно го видов мојот професор по географија, истакнат интелектуалец, кој бара нешто во еден голем контејнер. За мене беше јасно и двајцата се однесувавме како да не се видовме едне со друг. Таа вечер седнав на мојот компјутер и започнав да пишувам „Пропаст“, рече Владимир Зарев на промоцијата. Говорејќи за инспирацијата на неговото најчитано дело, тој ја истакна транзицијата како најголем отров на современата игра со демократијата на овие земји.
Една од најинтересните промоции на овој фестивал беше дебатата: Правда за кратка проза, на која беа промовирани четири книги на раскази: „Зоостории“ на реномираниот македонски поет и раскажувач Владимир Мартиновски, „50 раскази“ на младиот прозаист Живко Грозданоски, потпишан на оваа книга под името на Жил Менард, „Отсечки стварност“, прва прозна книга на младиот поет Ѓоко Здравески и книгата „Другата страна“ од Ѓорѓи Крстевски. Модераторот Иван Шопов, ја водеше промоцијата како опуштен разговор со писателите на четирите книги, дел од изданието Наше маало на издавачка куќа Бегемот, книги полна со кратки и мудри приказни. Оваа промоција беше прилично интересна затоа што изјавите на писателите на многу креативен начин се споија со расказите прочитани од нивна страна.
Кратката литературна форма во Македонија доби големо богатство на идеи и луцидност со овие книги, така што овој малку заборавен дел од книжевноста со оваа промоција на фестивалот беше одлично актуелизиран. Затоа насловот на оваа промоција звучи малку револуционерно.
Покрај овие две многу интересни промоции на фестивалот „Арт ареа“, беше промовиран и романот на Билјана Црвенковска „Девет приказни за госпоѓа Сит“ од македонските писателки Калина Малеска и Фросина Пармаковска.
Еден од најинтересните сегменти што се одржа во последниот ден е оној што беше посветен на литературата за деца. Имено, на 26 јануари, фестивалската програма беше домаќин на креативната работилница за деца со наслов „Добредојдовте во Страшкоград“, водена од Билјана Црвенковски и Нита Муча, а на самиот крај на фестивалот најмладите читатели можеа да уживаат во театар на сенки „Наш мал театар“, кој одигра две претстави: „Заробената љубов“ и „Марко патува околу светот“
Издавачката куќа „Бегемот“, како главен организатор на овој високо влијателен книжевен фестивал, во својот концепт, покрај промоцијата, вклучи и два филма: „Кружното патување со Жарко Иванов“, во режија на Иванов и сценарио на Жарко Иванов и Александар Прокопиев и видео-есејот на театарсиот режисер Наум Пановски „Славко од нашата улица“.
Овие два филма го направија овој фестивал мултумедијален и извонредно инспиративен настан за писателите и читателите. Секако, атмосферата беше надополнета со џез-концертот на Шамба Трио и со поезијата и музичкиот настап на ВИС тркалезната маса каде што својата поезија ја читаа поетите Ненад Јолдески, Билјана Станковска, Живко Грозданоски и Ана Голејшка Џикова.
Малиот саем на книгата, на кој беа поставени тридневните изложба на фотографии од Звонко Плавевски и илустрираните книги и цртежи од Владимир Лукаш, им ја понуди на читателите најновата македонска современа литература. На малиот саем на книгата читателите има ретка можност да купат книги по намалени цени и да добијат посветета од самите автори.
Литературниот фестивал Арт ареа е повеќе од потребен на македонската читателска публика. Заедно со другите учесници, овој комплексен книжевен фестивал ги поврзува писателите со својата публика на многу чуден начин, контекстуализирајќи го артизмот и другите медиуми. Посетителите на фестивалот сите три дена уживаа во литературни средби, џез музика, филмски интерпретации на литературни инспирации, изложби и најмногу од сè на голем број на размени на впечатоци.
Текстот е на Сашо Огненовски
Фотографија: Ѕвонко Плавевски
Превземен од https://sinhro.rs